20 December 2009.
We vliegen weer terug naar Malaga. Na een paar uurtjes zijn we weer in de parkeergarage. Ons doosje staat ongeduldig op ons te wachten. Zijn koplampen staren ons met een brede glimlach aan. "Gaan we nu naar Marocco of niet?" "Ja hoor, overmorgen zijn we er. Dan kun je laten zien waarom we je meegenomen hebben," antwoorden wij, "laat maar eens zien of je motortje nog wil starten."
| Uiteraard loopt ie bij de eerste tik, alleen klinkt ie nu nog enthousiaster dan anders. We rijden in een ruk naar Algeciras, een stad net voorbij Gibraltar. Van daaruit varen de ponten naar Tanger in Marokko. Net buiten de stad is een soort industrieterrein met alle supermarkten welke je maar wenst. We parkeren op de parking van de Liddl onder het reclamebord van Viajes Normandie. Die maken reclame voor de goedkope tickets naar de overkant. We zijn daar niet alleen, zeker nog een stuk of dertig andere campers vergezellen ons. Niet zo van ons type, meer van die grote woonhuizen op wielen, de meesten met een aanhanger waar een Smartje of een Quad op staat. Fransen, Duitsers, Zweden, ze komen overal vandaan. |
|
En allemaal op weg naar Marokko. Overwinteren voor een paar euro op de stranden aan de westkust. De meesten kijken ons een beetje vreemd aan. "Gaan jullie op Safari of zo?" "Nee, maar we willen wel de Sahara in." "Stoffig daar! Waarom gaan jullie niet gewoon lekker aan de kust bij ons op de camping staan? Da's gezellig!" "Tussen die honderden andere overwinteraars? Nee hoor!"
We lopen naar Viajes Normandie en een kwartiertje later staan we weer met onze tickets op straat. Met een heerlijke cake en een fles bubbeltjes wijn. Kerst en nieuwjaar komen er aan! Morgenochtend kunnen we naar de overkant. "Varen we weer eens."
|
Rond het middaguur staan we in een hoekje onder in het ruim van een grote catamaran. Die brengt ons volgens de folder in twee uur naar Tanger. In werkelijkheid duurt het een uurtje langer. Onderweg moeten we de papieren van de douane invullen en inleveren. Hans kan het loketje niet vinden en denkt dat het wel in orde zal komen. We rijden de boot af in stromende regen. En natuurlijk had hij beter moeten zoeken, nu kan ie in de regen terug naar de boot lopen om alsnog de douane man te vinden. Na een half uurtje komt hij drijfnat weer terug lopen. "We hebben de stempels!" |
|
|
Nadat we met de auto door een heus Rontgen apparaat heen gereden zijn mogen we verder. Blijkbaar kunnen ze op het beeldscherm zien wat we allemaal bij ons hebben. Perfect systeem voor ons want de Marokkanen die terug komen moeten werkelijk alles uitladen! Wat fooitjes armer rijden we na een paar uurtjes het haventerrein af en Marokko binnen. Gelukkig zijn de wegwijzers tweetalig. |
|
Eerst even gaan pinnen, dan weten we hoe het geld er hier uit ziet en aanvoelt. Ziet er leuk uit en voelt prettig aan. We rijden langs de kust richting Casablanca en overnachten op een veel te dure camping met uitzicht op een meertje. En we zijn ook nog de enige klant! De volgende ochtend rijden we bijtijds weer aan. Even een brood kopen bij de bakker. Voor 15 eurocentjes hebben we een heerlijk vers broodje.
|
Verder naar Marrakesh! "Do you know w're riding on the Marrakesh Express? Do you know w're riding on the Marrakesh Express? They are taking me to Marakkesh. On the morning train............." Hans zingt het oude liedje van Crosby, Stills, & Nash. "Nou, dan toch liever in ons Doosje," zingt Anja mee. We volgen de autosnelweg. Kost een kwart van het geld vergeleken met Frankrijk. Natuurlijk niet zo mooi en strak als de Autoroute, maar voor onze snelheid prima in orde. En voorlopig is dit ook het laatste stukje mooi wegdek, dus we genieten er van. We zijn niet de enigen, ook ezels met volbeladen karren er achter gaan naar Marrakesh! En vergeet de voetgangers niet. Uiteindelijk doe je over de 400 kilometer wel een hele dag. |
|
|
De meeste steden en dorpjes zijn rose geschilderd. Zo ook als je Marrakesh binnen rijdt. Alleen wat meer chaos in het verkeer dan bij de meeste dorpen. Logisch toch? Marrakesh is een wereldstad! We rijden de stad binnen en binnen een half uurtje hebben we de camping gevonden. Dat was niet zo moeilijk hoor, gewoon achter een paar andere campers aanrijden en je bent er. Je breekt je nek over de toeristen en dat is niet voor niets. Marrakesh is een heel mooie stad, lekker weer in de winter, mooie gebouwen en het beroemde Djemaa el-Fna plein. Daar gaan we morgen eens kijken. Het loopt al tegen de Kerst, maar in Islam landen kennen ze geen kerst. Voor ons dit jaar geen kerstballen en oliebollen. |
|
|
We kopen een broodje op de camping voor het ontbijt en proberen de douches. We zijn een beetje later dan de andere camperaars, dus ons water is koud. Volgende keer beter. We moeten er maar aan gaan wennen dat de campings in Marocco niet zijn zoals je in Europa gewend bent. Na de gewennings periode weet je hoe het werkt en geniet je van de lage prijzen. 4 Euro per nacht is een normale prijs. We rijden de stad door op weg naar het beroemde plein. We hebben op het internet de topo kaarten van Marokko gevonden en ze geimporteerd in onze laptop. Met het Garmin programma kunnen we op het scherm zien waar we rijden. |
Eigenlijk net als aan boord van onze boot. Er zit geen stratenplanner bij, je kunt dus niet aangeven waar je naar toe wilt. De pompstations en dergelijke staan er wel op en da's makkelijk. We kunnen geen parkeerplek vinden. We voelen ons ook een beetje als een kat in een vreemd pakhuis. Dit is Marokko. Het thuisland van al die etterige Marokkaantjes die in Nederland de boel lopen te verzieken. Is het hier wel veilig? Kunnen we vrij lopen? Gaan ze ons lastig vallen? Breken ze onze auto open? Halen ze onze mooie wielen er van af?
Te veel vraagtekens. We rijden terug naar de camping en laten de auto daar achter. Eigelijk is het reizen met een camper niet veel anders dan reizen met je boot. We zijn op veel plekken geweest waar we de boot zeker niet onbeheerd achter zouden laten. Het is immers je huis! Ja, en nu is onze Land Rover ons huis.
Vanaf de camping proberen we het nog eens, maar nu met een taxi. Je hebt er zo eentje te pakken, ze rijden er met honderden. Dat rijden in een taxi is hier niet anders dan in andere Afrikaanse landen. Spiegels worden niet gebruikt, vaak zitten ze er niet eens op. "Wij kijken voor ons en achter ons zorgt Allah voor de rest!" Nou, Allah heeft het er maar druk mee.
|
Na een half uurtje zijn we bij het beroemde plein. Sinds de hippie tijd niet eens zo veranderd. "Hoezo niet veranderd?" vraagt Anja. "Staat in de Lonely Planet, die kunnen het weten," is Hans zijn antwoord. "Nou ja, ze zullen het allemaal wel opnieuw bestraat hebben. Moet er netjes uit zien, dit is een van DE plaatsen in Marocco waar de toerist heen moet." "De auto's dateren in elk geval zeker niet van jouw hippie tijd!" |
"Dit is echt een moslim land, geen vrouw te bekennen. Wat een zonde. Ik blijf er problemen mee hebben, met die weggestopte vrouwen." Hans gaat verder: " Ze moeten vanaf een jaar of twaalf in de sluier en mogen er alleen thuis uit komen. Naar school? Waarom zouden ze. Waarom pienter maken als ze dom veel beter functioneren? Kom je in een kleedjes winkel, roepen ze naar achter: "Fatima, maak even thee voor onze gasten!" De thee komt, maar Fatima? Ho maar!"
|
We lopen het plein verder op en komen bij een dansgroepje. "Zie je wel, een vrouw staat daar te dansen." We maken een paar plaatjes en lopen weer verder, zo bijzonder is het nu ook niet. We worden achtervolgd door de man met de zwarte muts. Hij wil geld zien, voor de foto's die we gemaakt hebben. Wij vonden ze niet de moeite waard en hebben niet betaald. |
|
Stel je voor, als je overal voor moet betalen kom je nooit de wereld rond! Had die man geweten dat later deze foto's op onze website zouden staan had hij ons zeker niet verder laten lopen! Maar goed, dat wisten wij toen ook nog niet. Terug naar boven, het verhaaltje over vrouwen die je nergens ziet omdat ze altijd binnen zitten. "Dit vrouwtje rechts danst anders heel sensueel." Hans heeft moeite zijn blik er van af te houden. "Maar hier klopt iets niet. Zo dansen vrouwen niet op een plein in Marakkesh," denkt hij. "Kijk eens goed," zegt Anja, "dat is helemaal geen vrouw, dat is een man!" "Ik dacht dat er in Moslim landen geen homo's waren, die zijn toch verboden?" merkt Hans op. "Wie zegt dat dat een homo is? Het is een man die staat te dansen." Hiermee beeindigt Anja de discussie. "Nou," begint Hans weer, "eigenlijk vind ik er geen zak aan. Ik vind aan heel Marakkesh geen zak aan. Ik had duizend keer liever op de boot gezeten." En dan is het even stil. "We kunnen niet op de boot zitten, je moet te vaak naar het ziekenhuis en vliegen vanuit de Carib is veel te duur. We kunnen kiezen tussen een camping in Spanje of hier Marokko. Nou, dan kies ik voor Marokko, en jij precies het zelfde." Dat is dus duidelijke taal. "Gelukkig is het mooi weer." |
|
|
We lopen weer verder het plein op. Erg druk is het nog niet, daarvoor moet je in de avond komen, en het is pas een uur of 3. Opvallend is dat de bezoekers rond deze tijd vooral van lokale afkomst zijn. In de avond zijn het merendeels toeristen. Hier een man die met zijn kaarten de toekomst van een landgenoot voorspelt. Of heeft hij meer aandacht voor de vrouw met de roze jurk? In elk geval is de bestrating heel mooi vernieuwd, nietwaar? |
|
|
Zo maar wat plaatjes. Zoek de vrouw!
|
Van deze lampen hadden we er wel een paar van mee willen nemen. We hebben er helaas niet de ruimte voor. |
| En zo ziet het er van boven uit. Op de eerste etage van een restaurantje nemen we een glaasje fris. Leuk uitzicht! |
|
|
"Ik heb het wel gezien," meldt Hans na een paar uurtjes, "laten we op zoek gaan naar een taxi. Over een half uurtje begint de spits en dan kunnen we er naar fluiten. Misschien dat er op de camping nog wat te beleven valt." Anja is het er mee eens en we lopen het plein af. We zijn hier in elk geval niet de enige. Onzeker of onveilig hebben we ons geen moment gevoeld, we hebben al onze spullen nog, zelfs onze camera. "Valt allemaal wel mee hoor, die Marokkanen!" |
|
We kopen een internet dongle van Maroc Telecom. Voor 20 Euro een maand lang on line, zonder beperkingen. "In heel Marokko?" "Ja, zelfs in de Sahara", zeggen ze. We zijn benieuwd. Na een dodemansrit van ruim een half uur staan we weer op de camping. En ons doosje staat er nog, compleet met alle wielen er nog op! Verder is er niets te beleven. We zijn de enige 4X4 tussen alle woonhuizen op wielen van de Franse en Duitse overwinteraars. "Gehen sie damit in die Wuste?" vraagt de Duitser naast ons vanachter zijn raampje. "Wat zegt ie?" vraagt Anja. "Of we hiermee de woestijn in gaan," en tegen de Duitser: "Ja, morgen fahren wir ab." |
"Morgen verder rijden? Goed plan, uiteindelijk komen we hier voor het Atlasgebergte en de Sahara! En we moeten nog een nieuwjaarskaart maken, de Kerst is hier al ongemerkt voorbij gegaan. En die foto moet toch wel uit de Sahara komen, toch?"
27 december 2009
Ja, lekker verder rijden, dan komen we nog eens ergens. We kopen een zak met brood, betalen de camping en rijden aan. We gaan onze eerste pas nemen. Col du Test. "Niet aangeraden voor kampeerauto's," staat in ons boek. "Dat gaan we toch maar doen, ons Doosje is niet zo maar een kampeerauto!" zegt Anja stellig. We gooien voor een paar honderd Dihram de tank vol en klaar zijn we.
|
De weg begint als een mooie asfaltweg door allerlei leuke roze dorpjes. Maar naarmate we verder komen wordt de weg wat minder en wat smaller. Meer losse steentjes dan asfalt. Dan is zo'n waarschuwing als deze wel op zijn plaats. Een uurtje verder zien we onze eerste sneeuw op de toppen. |
|
|
|
|
|
De afdaling gaat voorspoedig en voor we het weten is het al weer bijna donker. Om 6 uur, ietsje later dan in Nederland. Vlak bij Taliouine rijden we de camping op voor een welverdiende nachtrust.
28 december 2009.
Veel meer dan een rustige slaapplek heeft de camping niet te bieden. Maar dat komt goed uit, meer hebben we niet nodig.
Nu zijn er maar een paar plekken waar je, als je met een Land Rover bent tenminste, naar toe moet gaan. Het gebied naast de rivier de Dades, Zagora, Merzouga en de Todra vallei. Als je wilt kun je tegenwoordig bijna overal in Marokko komen, bijna alles over nieuwe asfalt wegen. Maar het wordt natuurlijk veel leuker als je Off Road gaat. De weg af, het al dan niet bestaande pad op. Daarvoor zijn we hier gekomen, dat gaan we dus doen ook.
|
Als eerste zakken we af naar Zagora. Dat is woestijn, stoffig zand en stenen. Maar om daar te komen rijden we langs de noordkant van de Dades rivier. Aan de zuidkant is de asfaltweg, aan het noorden? Het staat niet op de grote kaart, wel staan er stippellijntjes op de kaart op onze pc. We rijden via Tallioine, Tazenakht naar Agdz. En vandaar langs de noordkant van de rivier. De Valle du Dra in goed Frans. En daar is het mooooooi! De wegwijzers zijn ook voor ons goed leesbaar en dit zijn dan ook meteen de laatste die we de komende dagen gaan zien! |
|
|
|
|
|
|
Soms komen we nog een dorpje tegen.
|
|
|
En soms moet er ook een plaatje bij waar we zelf op staan. Kun je zien dat wij het waren en dat we de plaatjes niet bij een ander gepikt hebben. Even een momentje voor ons zelf. Nou ja, ons zelf? Er is helemaal niemand anders. Soms is dat wel jammer. |
|
Je ziet zo veel mooie dingen, en je hebt eigenlijk niemand om 's-avonds te zeggen: "Joh, heb je dat ook gezien? Hoe deed jullie auto het daar? Best wel vermoeiend vindt je niet?" Maar ja, met het tempo waarin wij reizen vindt je geen andere trekkers. Die paar die je ziet hebben maar een week of drie. Ja, en dan ga je weer verder. Lijkt een beetje op het oversteken van een oceaan, dat doe je ook samen met z'n tweetjes. Maar daar heb je je SSB zender aan boord, kun je toch weer met andere zeilers kletsen. |
|
Komen we door een dorpje, dan zijn we hier in het binnenland echt een bezienswaardigheid. Je ziet hier niet zo veel Land Rovers en zeker niet met een buitenlands kenteken. Kinderen rennen dan ook met ons mee. Over een paar jaar ook in de sluier? Zonde toch? Gelukkig wordt de regering in Marokko al een heel klein beetje vrouw vriendelijker. Nu de ouders nog.
|
|
|
We rijden weer de bewoonde wereld binnen, we zijn in Agdz. Na een prachtige tocht, en toch wel vermoeid van het rijden, hobbelen en rond kijken, gaan we op zoek naar onze camping. Er zou er ergens eentje moeten zijn, maar waar? Aan de overkant een Land Rover service truck met hijskraantje. Je komt ze overal tegen. Echt al oude beestjes! |
|
De camping hebben we dus snel gevonden, we hebben in Nederland voordat we vertrokken een kampeerterrein gids, compleet met virus van het internet binnen gehaald. Wat nou de lol is om een virusje bij het pakketje te doen zien we niet zo. Maar gelukkig kan het niet veel kwaad, hoewel het toch af en toe weer de kop op duikt als je de volgende kampeerplek zoekt. Ach, wat maakt het uit, nu weten we tenminste waar we terecht kunnen en da's wel heel gemakkelijk! We drinken een van onze laatste meegebrachte biertjes in het zonnetje onder de palm op. Die hadden we dus veel meer mee moeten nemen! |
|
29 december 2009.
|
Op naar Zagora. Da's een makkie, vandaag hebben we asfalt! Nou is dat niet zo ver. Daar zijn we zo. Dan weer een zandpad naar Tagounite waarna we uiteindelijk in M'Hamid uit komen. Daar gaat het echt Sahara worden! Mooi he? |
|
|
Veel water staat er niet in de put. Gelukkig hebben we 200 liter water in de tanks van ons doosje zitten. Daar kunnen we wel eventjes mee vooruit.
|
We rijden M'Hamid binnen, het laatste stukje beschaving voordat de woestijn verder gaat. Alles is hier ingericht om met toeristen bezig te zijn. Je kunt op pad met een kudde dromedarissen, of met een four wheel drive Toyota of Land Rover. Het ongerepte wat we verwacht hadden is hier al lang verdwenen. |
|
Een klein stukje het mulle zand van de echte Sahara in. Zoals we dat kennen uit de Kuifjes boeken van onze jeugd. Maar wat ook belangrijk is, we moeten nog een nieuwjaarskaart maken. Dus gaan we op pad voor een leuk plekje. Hier in M'Hamid hebben we internet en kunnen we hem nog voor nieuwjaar versturen. |
31 december 2009.
|
Dat is dus gelukt. Gekozen uit een stuk of tien plaatjes, gemaakt met de zelfontspanner op ons wankele stoeltje. Tekstje er ingeplakt en in veelvoud over de hele wereld verzonden via onze draadloze Maroc Telecom internet dongle. We halen meteen nog even de weerberichten voor deze omgeving binnen. Matig zonnetje en wind ZW 35 tot 45 km/u. Prachtig weer. Dat wordt morgen dus een mooie dag voor een tochtje door het stof. Techniek staat voor niets! |
| Oudjaars avond in de woestijn. Geen zak te beleven, geen vuurwerk en maar een graad of 10 boven nul. Nou ja, altijd beter dan in Nederland zullen we maar zeggen. "Geen fijn jaar geweest," zegt Hans, terwijl hij naar de maans verduistering staat te kijken. "Er is maar een pietsje van de maan verdwenen, daar hadden we niet voor op hoeven blijven." "Hoezo geen fijn jaar?" "Nou, een tumor in m'n buik die steeds groter wordt. Twee operaties, en een dikke streep door onze plannen van de wereldreis. Zouden we ooit nog het Panama kanaal door varen?" "Da's dus geen fijn jaar als je het op die manier bekijkt," antwoordt Anja. |
|
Even gaan de gedachten naar familie en vrienden. Familie in Nederland, vrienden verspreid over de wereld. In Curacao, op Sardinie, in Nederland en wij in de woestijn. Dat heb je met die reizigers!
1 januari 2010.
Oeps, dat is weer wennen, een nieuw jaartal.
|
Weg met het sentiment van vannacht, we gaan op pad. M'Hamid uit en zo de zandbak in. Voor de echte 4x4 rijders is dit het ultime genot. Helemaal op jezelf aangewezen in een grote bak met stof. We gaan er voor. Maar we hebben er helemaal geen ervaring mee! En daar gaan we achter komen ook. We hebben alles gecontroleerd, bandenspannig in orde, olie op peil, spullen achterin goed vast. Weerbericht gekeken. Regen krijgen we zeker niet! |
|
|
En verdwalen doen we hier ook niet. Alle sporen zijn al "voorgevormd" door de talloze andere 4x4 auto's welke met toeristen de Sahara instuiven. Ja, wie wil dat nu niet meemaken. En dan is een paar honderd Euro niks. toch? |
|
Voorzichtig nemen we onze eerste zandheuveltjes. Lijkt simpel maar deze auto is geen boot. Die boot gaat gewoon de golf over omdat die weet dat aan de andere kant weer water is. Voor ons Doosje is het anders, aan de andere kant hoeft helemaal geen zand te liggen, er kan net zo goed een boomstam liggen. En stoppen in mul zand? Beter niet doen, je zakt zo verder weg en dan wordt het moeilijk weg komen. En dit zand is mul. Net zo stoffig als cement. |
|
| Kijk, hier zijn we weer wat verder met onze oefeningen. Natuurlijk hebben we geen flauw idee wat er aan de andere kant is, maar met een vaartje van net 30 km/u in zijn 3e versnelling lage gearing en de sper op de tussenbak komen we er met gemak doorheen. En sturen? Gaat vanzelf. Ons Doosje volgt gewoon de sporen. Nou ja, meestal natuurlijk. Af en toe moet je wel aangeven in welk spoor je wilt rijden, de doos doet dan de rest. |
|
|
Ons Medion Noteboekje van de Aldi doet het hier uitstekend. Met het toetsenbord afgeplakt houdt hij dit nog wel even vol. Op het beeldscherm onze kaart van Marokko. De "track" die we nu volgen is het dunne bruine streepje op het scherm. Dit is een "ongeveer pad" want als er een zandstorm is geweest liggen de paden misschien wel 50 meter verder! Wij zijn het blauwe driehoekje en we zijn onderweg naar de Heilige bronnen. Daarna weer verder naar Foum Zguid. We zitten vlak bij de grens van Algerije. |
|
Vorige week heeft dit pad nog rechtdoor gelopen, nu loopt het naar links. Blijft opletten geblazen, net als dat je met een boot tussen rifjes door vaart. Ja, we blijven toch telkens weer bij bootjes uit komen, dat is gewoon leuker. Maar dit hier is een heel goede tweede keus! |
|
We naderen de Heilige Bronnen. Rechts een oude Land Rover die het net niet tot de bronnen gered heeft. Die is door uitdroging overleden. En of die nou in vrede rust? Zo te zien is ie vaak in zijn slaap lastig gevallen. |
|
We lopen wat rond, er is eigenlijk niet zo veel te beleven hier. De bron in de woestijn zorgt wel voor mooie plantengroei. De grond is vruchtbaar, nu het water nog. Vroeger een stopplaats voor de karavaans met goederen voor de verdere steden. Nu lopen er kinderen armbandjes te verkopen. "Ruilen tegen sinaasappels?" Nee, ze moeten geld van hun moeder meebrengen, geen fruit.
We kijken wat rond maar moeten weer verder, we willen graag voor het donker in Foum Zgoud aan komen. Het noteboekje gaat uit en in de kast. Het wordt erg stoffig en dat is niet goed voor hem. En we hebben die kaart helemaal niet nodig, we hoeven alleen maar de sporen te volgen. Zo spannend is dat nu ook weer niet. Het begint te waaien, dus nog wat extra stof. Onze Land Rover kan daar wel tegen. We hebben in Nederland nog een extra cycloon luchtfilter gemonteerd.
|
|
Ineens zien we koplampen uit het stof op ons af komen. "Zo, die hebben haast zeg, moet je zien", roept Anja boven het razen van onze motor uit. "Waarvoor die haast?" Ze zijn voorbij voor we het weten, we kunnen dus niets vragen.
|
Ineens gaat er een lampje bij Hans branden. "Het weerbericht. We zouden mooi zonnig weer hebben, maar ik heb niet op de wind gelet." "Nou en? We zitten toch niet op zee?" "Ja, maar misschien is 45 km/u in de Sahara wel heel veel?" Eventjes wordt het stil in de auto. "Misschien is het niet zo'n dom idee om ook terug te gaan. Die toeristenauto's zijn toch ook omgedraaid? En die hebben echte gidsen bij zich." |
We draaien om. Komen weer langs de heilige bronnen en rijden de track verder terug. Steeds meer stof en de hemel krijgt ook een beetje een vreemde kleur. De Toyota's die we tegen kwamen zien we al lang niet meer. Eigenlijk zien we helemaal niks meer. Op een gegeven moment is de track ook niet meer te zien. "Zeker weggewaaid", zegt Anja. Nou, daar zijn we dan mooi klaar mee.
|
We rijden verder op ons gevoel en het gaat lekker. "Het ziet er allemaal wel een beetje anders uit als op de heenweg, maar dat is logisch, we rijden nu de andere kant op", mompelt Hans in zichzelf. Soms zijn er stukken welke heel helder zijn, net als hier. Daarna zie je opeens niets meer. |
|
|
Na een uurtje wordt het zicht wat beter en de bodem wat harder. "Laten we even stoppen, kunnen we bij komen, was best wel spannend". In de verte komt een oude Range Rover aan rijden. Een Marokkaanse man stopt en vraagt vriendelijk of we verdwaald zijn. "Nee, natuurlijk niet, hoe kom je daar nu bij", zegt Hans met een verlegen glimlach. "Goed dan, als jullie geen hulp nodig hebben, dan rij ik weer verder", zegt de man. Een zwaai en een stofwolk later is hij verdwenen. "Laat je hem nou weg rijden?" vraagt Anja. "Je bent zot!" |
We zetten alles op een rijtje en kijken naar de zon. "Een beetje naar rechts", zegt Hans. "Nou, volgens mij zouden we naar links moeten. Daar reed die man ook heen." "Ja, maar wie zegt dat die ook naar M'Hamoud op weg is?"
"Joh, we pakken de PC, die weet wel waar we zijn!" En inderdaad, even later weten wij ook weer waar we zijn. In elk geval waren we zeker NIET op de plaats waar we dachten te zijn.
|
We rijden verder over stukken waar vandaag nog niemand gereden heeft, totdat we op een track uit komen. "Deze moeten we volgen". Na een kwartiertje komen we langs 2 Land Rovers met toeristen. "Die hebben hun stofbad ook gehad". "Maar die komen toch ook voor hun avontuur?" zegt Anja, "stof is gratis!" "Zullen we bij ze in de buurt blijven?' vraagt Hans. "Ben je gek, M'Hamid vinden we zelf ook wel. En mochten we vast lopen? Dan komen ze toch nog langs, kunnen ze ons weer op gang helpen." |
|
Zo zie je maar, om de beurt hebben we zo onze twijfels omtrent onze woestijn vaardigheid. Het zand gaat weer verdwijnen, we komen op het gebied met de steentjes. "We zijn weer vlak bij M'Hamid, daar waar we vanmorgen begonnen zijn. "Kijk daar! Toeristen op de Dromedaris voor hun tocht door de Sahara. Nou, die weten nu ook wat stof happen is. En dat voor 100 euro de man!" |
|
|
Anja kijkt tevreden, we hebben een mooi avontuur gehad. En we hebben het goed gedaan! Hoezo stof? |
|
|
Ons extra cycloonfiltertje heeft zijn werk meer dan goed gedaan! Een uurtje later zitten we in de stofwind op een terrasje een heerlijke Cola te drinken. Wij hebben het zo slecht nog niet. Dadelijk weer op pad voor de Camping en morgen? Morgen gaan we naar Merzouga. Over de asfaltweg, we hebben even stof genoeg gehad. Terug naar Agdz, via Tazzarine en Rassani. Daar heb je de mooiste Sahara zand heuvels. We zijn benieuwd! |
Weer een mooie nieuwe dag. De wind is weer ver verdwenen en het zonnetje schijnt zoals het hoort in de Sahara. We betalen de camping, even nog wat brood kopen en "Op pad met de Doos."
|
Nu hebben wij het genot met een eigen voertuig onderweg te zijn. Het gros van de bewoners heeft hier helemaal geen auto. En openbaar vervoer kost ook best veel geld. Dus ga je liften. Je staat nooit lang langs de weg. Soms zit je lekker achterin een Mercedes, soms moet je er boven op zitten. Wat maakt het uit? Als je er maar komt! |
|
Hier rechts af dus! We hebben een voorspoedige tocht. De weg was mooi en verkeer kom je bijna niet tegen. |
|
Nou ja, natuurlijk kom je wel verkeer tegen. We hebben er al zeker een stuk of twintig gezien. Renault 4 bestelletjes. Allemaal ruig uitgemonsterd voor hun "Raid du Sahara 2010" Sommige met de motorkap open, maar de meeste gewoon rijdend net als deze. Ze hebben allemaal "dikke" wieltjes en minimaal 2 bandjes op het dak. Die auto's zijn allemaal rond de 40 jaar oud. Kijk, dat noemen wij nu echt avontuur! Dit is de stadspoort van Merzouga. |
|
|
Leuk stadje, lijkt op alle andere Marokkaanse stadjes. Altijd zijn de muren roze, zijn de gebouwen vierkant met onder werkplaatsjes of winkeltjes en boven woningen. En opschieten kun je er niet, want haast heeft niemand. Wij dus ook niet. |
|
De asfaltweg verandert in een steenslag weggetje. Reclameborden voor de campings, hotels, tours en wat al niet meer in de aanbieding. En in de verte? Daar komen we voor! |
|
En hier is onze Camping, Camping Sahara met restaurant en zwembad. Het zwembad hebben we niet kunnen vinden. We delen de camping met een Duits stel die allebei hun offroad motorfiets in een aanhangwagentje hebben. Voor de zekerheid ook Duitse benzine in een 200 liter vat. "Die Marokkaanse benzine heeft vuiltjes," vertellen ze. |
|
En wij? Wij hebben een heel mooie plek. Wat meer over ons doosje. We hebben een uitklapbaar trapje achter aan het chassis gemaakt. Je kunt het er zo vanaf tillen, en dat moet ook, anders blijft het in het zand hangen en verliezen we het. Als we wat langer blijven staan zorgt ons zonnepaneel op het dak voor de stroom. Ook hebben we daar een koffer en een jerrycan met extra diesel. Om te zorgen dat niet iedereen het dak op kan klimmen hebben we een aluminium plaat op de ladder gemonteerd welke met een slotje vast zit. Naast twee reserve wielen hebben we verder geen onderdelen bij ons. Wel voldoende gereedschap. Je weet immers nooit! |
|
|
Om echt in de Sahara sfeer te komen kun je ook een Nomaden tent huren. Daarin slaap je op een stapeltje kleden. Ziet er allemaal heel leuk uit, maar we kiezen toch voor onze Ikea matras in ons Doosje. |
| Overigens wonen de echte nomaden nog steeds onder een "kleedjes dak". Wel zijn de muren tegenwoordig met leem opgebouwd. |
|
|
Na een heerlijke nachtrust, toen ons doosje nog waterpas stond, en een gezond ontbijtje, trekken we de duinen in. Deze stuifduinen zijn er natuurlijk al duizenden jaren. Het leuke is dat ze zich ook verplaatsen. Het is heel erg fijn zand, dat verkleurt met het uur. Staat de zon onder een andere hoek? Dan hebben we ook een andere kleur voor u! En zo komen er elk jaar een paar duizend toeristen op bezoek om naar dit wereld wonder te kijken. |
| De volgende dag weer op je beest en dan terug naar de startplek. Daarna kun je niet meer zitten of lopen, want je zitvlak is helemaal kapot. Maar geen andere toerist die je lastig valt, je stinkt namelijk een uur in de wind. Gelukkig zien we het allemaal op een afstandje. |
|
|
De Berbers hebben een echte handelsgeest. In plaats van hangen in een winkelgalerij zijn ze de hele dag op stap. Toeristen zijn er meer dan genoeg en er is altijd wel iemand die een mooie steen of ketting wil kopen. En koop je niets? Geeft niets, ze blijven vriendelijk en beschaafd. Er komt wel weer een andere klant. |
|
|
Zo maar wat plaatjes. |
|
|
|
|
|
|
Ja, we kunnen wel door blijven gaan met de plaatjes, maar het moet niet te veel worden. Ga zelf maar eens kijken. Dit is zo mooi dat je het nooit op een foto kunt weergeven. Maar voor ons hoeft dat niet, als we onze ogen sluiten zien we het allemaal weer. |
Zo, de eerste weken van 2010 zijn zonder brokken voorbij gegaan. Wat is dit een mooi land. Maar we zijn er nog niet. we gaan naar de Todra kloof en de pas er achter.
| Alweer kiezen we voor asfalt, we hebben meer dan genoeg van het stof. We vertrekken naar Tinerhir. Als we op ons gemak rijden zijn we daar tegen de avond. Je moet dat gemak best wel letterlijk nemen, het duurt wel even voordat je deze vrachtwagen met schapen voorbij bent. De beestjes schijnen er weinig moeite mee te hebben, ze eten rustig het hooi wat bovenop ligt. |
|
|
Nou ja, helemaal stofvrij? Dat lukt je niet in Marokko. |
|
|
Tegen het einde van de middag zijn we Tinerhir voorbij en draaien we de Todra kloof in. Het is alsof we in een andere wereld terecht komen. Deze kloof is uitgesleten door een piepklein riviertje, de Todra genaamd. Morgen gaan we het wat beter bekijken en komen we meteen in ons grootste avontuur van Marokko terecht. Nu eerst weer op pad voor een camping. |
|
Elke dag eindigen jullie met "Op pad voor een camping. Waarom slapen jullie niet gewoon in het wild?" De campings zijn hier allemaal ommuurd. Het is ons niet helemaal duidelijk waarom dit is. Is dat om de boefjes buiten te houden of om wilde dieren tegen te houden? Veel wilde dieren hebben we hier nog niet gezien. Zal het om de boefjes te doen zijn? We weten het niet. Zolang we in Marokko zijn hebben we nergens problemen gehad. We kregen ons wisselgeld tot op de laatste Dihram terug. Maar aan de andere kant: "Waarom in de bush kamperen als je voor een Euro of 4 achter de muren met een waterkraan kunt?
|
Deze camping is mooi verzorgd en er zijn zowaar nog andere campers ook! Na het ontbijtje vullen we de watertanks, rekenen af en zijn weer vrij om te gaan. We worden zelfs nog even voor gegaan door een camper. Hij houdt het over een kilometer voor gezien. De weg wordt te slecht voor hem. We rijden met de raampjes open. Zachtjes horen we iets piepen en knarsen. "Zou dat ons Doosje zijn?" vraag Anja. "Ik weet het niet," antwoordt Hans, "nog niet eerder gehoord." |
|
|
|
|
We komen nog langs een verlaten dorpje en de kloof, samen met de andere camper, liggen alweer achter ons. Deze weg, wat later een pad wordt, loopt via twee passen naar Boulmalne. De omgeving moet heel erg mooi zijn en zeker in deze tijd van het jaar komen er geen buitenlanders. Eigenlijk ook geen Marokkanen, het is gewoon veel te koud daar. |
| Met een slakkegangetje rijden we de pas op. We moeten uit kijken, de weg begint glad te worden. Onze ramen hebben we al lang dicht gedaan en de kachel blaast heerlijk zijn warme lucht in het interieur van ons Doosje. We genieten van het mooie uitzicht. Onvoorstelbaar mooi is het hier! |
|
|
Echt sneeuwen doet het hier zelden. Er hangen wolken boven ons welke bestaan uit heel kleine ijskristalletjes. Deze slaan uiteindelijk op de grond en de rotsen neer. We zetten de kachel nog maar een standje hoger. |
|
|
Anja voelt zich niet meer op haar gemak. Die is eigenlijk nooit bang. "Ja Hans, ik kan hier rechts van mij wel 500 meter naar beneden kijken. En wel RECHT naar beneden. En die weg wordt spek glad.........." dan zwijgt ze. "Ik ga wel zo ver mogelijk naar links rijden, tegenliggers heb je hier toch niet. Dan heb je een halve meter meer ruimte aan jouw kant." En met die woorden rijdt Hans nog dichter langs de rotswand. |
|
Als we boven zijn stapt Hans even uit. "Even een vlaggetje plaatsen" zo noemt hij dat. Het is bitter koud, zeker een graad of 10 onder nul maar dan met een windkracht 6 er bij. Gevoelstemperatuur? -26 graden. |
|
|
Al snel stapt hij weer in. "In de verte is alles helemaal wit. Ik heb hier geen goed gevoel bij Anja. Het is hier allemaal wel heel erg mooi, maar om nu het onderste uit de kan te halen?" "Ja, en met dit tempo staan we straks in het donker op de volgende pas en dat lijkt me ook geen goed idee." Met het piepen en knarsen van vanmorgen nog in het achterhoofd: "Als we hier pech krijgen zijn we er mee klaar. We hebben gas voor 3 dagen verwarming en dan is het op. En op hulp hoef je hier niet te rekenen, niemand weet dat we hier zitten." |
Het omdraaien op dit weggetje is op zich al een adembenemend moment. We rijden terug naar beneden. Nu zit Hans aan de kant van de afgrond. "Jezus, dit is echt hoog!"
|
Vijf minuten later horen we een luid gekraak. Hans laat zijn gas los, maar de auto gaat harder rijden, dat is schrikken! Gelukkig is hier de weg wat vlakker en kunnen we rustig remmen tot we stil staan. Volkomen perplex zit hij achter het stuur. Nog eens in z'n een, koppeling opkomen en wegrijden? Ons Doosje blijft keurig op zijn plek staan. Hoewel, met de handrem er op rijdt de auto rustig de helling af. Dit is balen. "Goed dat we dit niet boven hadden toen we de auto omkeerden........" |
|
Alle spookbeelden doemen voor ons op. "Zitten we hier morgen ook nog? Niemand weet dat we hier zijn en er komt ook geen mens langs! Dit is toch te zot voor woorden!" We laten de auto uitrollen tegen een zandbergje naast de weg.
"De achteras heeft geen aandrijving meer. Ergens moet iets afgebroken zijn of zo. Vanwege het tussen differentieel wordt de aandrijving onderbroken. Hij kan alleen maar rijden als de tussenbak in de sper staat," denkt Hans hard op. "Zet hem dan in zijn sper," zegt Anja. "Ja, maar daar staat ie al in!"
Ja, daar zou ie al in staan. Maar hij staat er dus helemaal niet in! "Het lampje wat moet branden op het dashbord brandt ook niet. Ik heb altijd gedacht dat het lampje kapot was." Hans rommelt nog wat met de pook van de tussenbak, maar er gebeurt niets. "Shit, nou kunnen we hier nog gaan sleutelen ook nog!" "Weinig keus", zegt Anja. "Ja, maar hier..........."
Speciaal voor dit soort gelegenheden hebben we een overall bij ons, samen met een hele berg gereedschap. Uiteindelijk is de auto al 12 jaar oud en heeft zijn kilometers al gereden. Maar dit? Nee, dit kan toch niet? Hans kruipt in zijn overall onder de auto. Er is helemaal niets te zien. Geen oliespoortje te bekennen en de cardanas zit ook gewoon op zijn plek. "Anja, zou die knuppel het eigenlijk wel doen? Probeer eens, dan kan ik zien wat er gebeurt." Anja rommelt met de pook, maar er gebeurt niets. "Ik denk dat ie net niet ver genoeg gaat."
Gauw terug in de auto voor beraad. Onder de auto op bevroren grond in de wind is geen goeie plek om te vertoeven. "Misschien dat we er van binnen bij kunnen."
Anja zet een pot koffie terwijl Hans de versnellingsbak tunnel onder het dashbord uit sloopt. Als we ons bakje drinken proberen we het knuppeltje nog eens. "Hij gaat niet ver genoeg, dat beugeltje daar onder is krom. Misschien als we dat recht kunnen buigen?" "Kun je van binnen niet bij", zucht Anja. "Maar ik kan je wel gereedschap aangeven door dit gat", lacht ze. Ja, we houden de moed er wel in hoor!
Dus Hans weer onder de auto en Anja geeft de hamer en de schroevendraaier aan. Na een kwartiertje pielen: "Anja, zet 'm nog eens in z'n sper als je wilt?" "Klik" zegt het pookje en het lampje op het dashbord gaat branden. "Dat lampje is helemaal niet kapot," zegt Anja. "We kunnen weer rijden," roept Hans van onder de auto. Hij stapt in en zet de versnelling in z'n een. Koppeling los..... en hij gaat vooruit!
"Doet u nog maar een tweede kopje koffie mevrouw." Hans monteert de tunnel weer. "Zo, dat koude gat is weer dicht." Een beetje bijkomend van de schrik drinken we ons bakje koffie. "Ons Doosje rijdt nu alleen nog maar met voorwielaandrijving. Ben benieuwd hoe dat rijdt."
|
Een uur later rijden we het verlaten dorp weer in. Blij dat we rijden, dat wel. Maar ohhh wat een domper is dit. Op naar de camping, dan zullen we morgen eens uitzoeken wat het probleem is. "Ik denk dat er achter een steekas kapot gebroken is. Of mischien is ie niet gebroken, maar zijn de spiebanen versleten", mijmert Hans. "En zie daar maar eens in Marokko aan te komen, merkt Anja op. Land Rovers rijden er genoeg, maar ze zijn wel veel ouder dan ons Doosje!" |
|
|
De volgende ochtend halen we het linker achterwiel van de auto. Dan de remschijf en daarna trekken we de steekas er uit. "Die heeft dus duidelijk geen tandjes meer!" De Land Rover importeur in Casablanca heeft er geen op voorraad. Dat duurt daar minstens nog een week of vier. "Ik ben vroeger met een Land Rover heel Azie door gereden. De hele weg reserve steekasen bij me gehad, en ze nooit hoeven gebruiken." En hier, bijna 40 jaar later, heeft de importeur ze niet eens op voorraad!" We mailen met Rob, de techneut van de Land Rover club in Nederland. Zijn antwoord is duidelijk: "De vooras is berekend op continue rijden in de lage gearing. Het koppel wat de vooras dan krijgt te verwerken is net zo hoog dan nu met alleen je voorwielaandrijving, als je tenminste in de hoge gearing blijft rijden. |
Dus als je in de hoge gearing blijft rijden gebeurt er helemaal niets. Daar kun je duizenden kilometers mee weg zonder problemen. Denk maar dat je in een gewone camper rijdt, die hebben bijna allemaal alleen maar voorwielaandrijving. Je kunt alleen het echte terrein niet meer in. Maar ja, dat kan met een gewone camper ook niet!" Dit berichtje heeft ons voldoende gerust gesteld. En ach, het is maar 8.000 km naar Nederland.
"We kunnen weer verder met onze reis," zegt Anja. "Ja, alleen op asfalt wegen, net als die andere campers."
Een paar dagen later krijgen we een SMSje van Ageeth, een vriendin in den Bosch. "Ik ga varen, met de Eendracht van St. Maarten naar Rotterdam. We zijn 6 weken onderweg, jullie kunnen wel zo lang in mijn huisje." Da's lief van haar, ze weet dat we in Nederland geen woonruimte hebben. "Dan kunnen we net zo goed nu al naar Nederland gaan rijden," oppert Hans. "Met onze doos is hier niet meer zo veel te beleven."
Voor ons geen mooie passen meer, geen zandwegen, en geen steile hellingen. Dat wordt een saaie tocht. We rijden naar de kust en dan naar het Noorden via Casablanca naar Tanger. We komen langs al die grote campings aan de kust. Vol staan ze, bijna allemaal. Overwinteren in Marokko! De ene camper nog groter dan de andere, en bijna allemaal hebben ze een Quadje of een Smartje bij zich. Voor de boodschappen natuurlijk, anders zijn ze hun plaatsje op het strand kwijt!
Eind maart, het voorjaar laat nog even op zich wachten, komen we weer terug in Nederland. Ons doosje gaat naar de garage, ze bellen: "Hans, de achteras is krom, als je er nieuwe steekassen in zet is het over tienduizend kilometer weer kapot. Wil je dat?"
Inmiddels staat ons Doosje op Marktplaats te koop en hebben we de eerste reacties al binnen. "Zet er maar een andere achteras onder, er komen kopers kijken." Twee dagen later hebben we de auto weer terug. Hij rijdt weer zoals het hoort. En staat inderdaad iets anders op zijn achterpootjes.
De volgende dag is hij verkocht en een week later nemen we met tranen in onze ogen afscheid van ons Doosje. We hebben er acht maanden met heel veel plezier in gewoond. Ons Doosje heeft ons de mooiste plekjes van Europa en Afrika laten zien!
"Toch heb ik het altijd al gedacht. Die achteras was al krom toen we de auto kochten. Ik heb er vaak naar zitten kijken, maar kon, of eigenlijk wilde ik het niet geloven. Maar van de andere kant. Welke auto rijdt er meer dan 25.000 kilometer met een kromme achteras? Onze Doos was een goeie!
